Zawór bezpieczeństwa – kluczowy element instalacji grzewczej

Zawór bezpieczeństwa CO i zawór bezpieczeństwa CWU to ostatnia linia ochrony instalacji przed nadciśnieniem. W praktyce decydują o bezpieczeństwie kotła, wymiennika, pompy oraz uszczelnień – uwalniają medium wtedy, gdy na skutek rozszerzalności cieplnej, zablokowanych przepływów lub awarii sterowania ciśnienie przekracza dopuszczalną wartość. Aby działały skutecznie, potrzebują poprawnego doboru (nastawa, średnica, Kvs) i bezbłędnego wpięcia: możliwie blisko chronionego elementu, bez armatury odcinającej pomiędzy, z pewnym i widocznym odprowadzeniem zrzutu. Dobrą praktyką jest też cykliczny test i kontrola drożności – nawet najlepszy zawór straci funkcję, gdy zanieczyści się kamieniem lub nieprawidłowo ułożonym wężem spustowym. Poniżej zebraliśmy zasady, które pomogą zaprojektować i utrzymać bezpieczny układ na lata, krok po kroku.

Jak działa zawór bezpieczeństwa – budowa, nastawy, materiały

Sprężyna, grzybek, gniazdo – schemat działania

We wnętrzu znajduje się sprężyna dociskająca grzybek do gniazda. Gdy ciśnienie w instalacji przekroczy wartość nastawy, siła działająca na grzybek pokonuje sprężynę i zawór otwiera się, wypuszczając medium do bezpiecznego odpływu. Po spadku ciśnienia sprężyna domyka zawór.

Nastawy typowe i odporność materiałowa

Dla CO standardem jest 3 bar, dla CWU najczęściej 6–7 bar (zależnie od zasobnika). Korpusy i sprężyny muszą być odporne na temperaturę roboczą; przy zasobnikach ciepłej wody istotna jest również odporność na osady wapienne.

Montaż zaworu bezpieczeństwa – zasady, odprowadzenie kondensatu/medium

• Montaż możliwie blisko króćca chronionego urządzenia, bez armatury odcinającej pomiędzy.
• Preferowana pozycja pionowa; kierunek montażu zgodny z oznaczeniem producenta.
• Odprowadzenie zrzutu do lejka/kanalizacji materiałem odpornym na temperaturę; brak zwężeń, brak syfonów dławiących przepływ.
• Etapowy test uruchomieniowy – sprawdzenie szczelności i działania dźwigni kontrolnej (jeśli występuje).

Dobór zaworu do CO i CWU – średnica, Kvs, ciśnienie, temperatura

• Średnica/Kvs muszą zapewnić odprowadzenie przepływu przy scenariuszu maksymalnym (dane katalogowe producenta).
• Nastawa zgodna z wymaganiami urządzenia (CO zwykle 3 bar; CWU wg grupy bezpieczeństwa, najczęściej 6–7 bar).
• Materiał i uszczelnienia odporne na medium i temperaturę pracy (CO vs CWU).

Mini‑tabela: CO vs CWU – różnice w doborze

Mini‑tabela: najczęstsze błędy i skutki

Polecane zawory bezpieczeństwa z oferty Instalator24.pl

Zawór bezpieczeństwa 1 1/4" × 1 1/2" 4 bar SVW/E WATTS 10004766

Do większych układów CO i źródeł o wysokim przepływie. Solidny korpus i przewidywalna charakterystyka otwarcia. Sprzedażowy atut: rezerwa przepływu przy scenariuszach krytycznych i prosta obsługa serwisowa.

Zawór bezpieczeństwa zasobnika z zaworem zwrotnym Afriso AF8 GZ 3/4" GW 3/4" 6,7 bar 4223410

Kompletna ochrona CWU – zawór bezpieczeństwa wraz ze zwrotnym w jednej grupie. Sprzedażowy atut: pewny montaż na króćcu zasobnika i ograniczenie ryzyka cofania się wody użytkowej do instalacji zimnej.

Zawór bezpieczeństwa Afriso MS GW 3/4" × 1" 3 bar c.o. 42391

Standard ochrony w obiegach grzewczych. Stabilna sprężyna, łatwe sprawdzenie działania i pewny powrót po zrzucie. Sprzedażowy atut: przewidywalność i kompatybilność z grupami bezpieczeństwa CO.

Zawór bezpieczeństwa ciśnieniowo‑temperaturowy 3/4" dla wymienników 400–500 L Joule TZ9‑7.0‑000.75

Ochrona dwukryterialna (ciśnienie + temperatura) dla dużych wymienników. Sprzedażowy atut: dedykowany do pojemnych zbiorników – poprawia bezpieczeństwo przy intensywnym ładowaniu CWU.

FAQ – pytania o montaż i eksploatację

Czy można montować zawór poziomo?

Preferowana pozycja pionowa. Dopuszczalność montażu poziomego zależy od producenta – sprawdź instrukcję.

Dlaczego zawór „kapie” po nagrzaniu?

To objaw wzrostu ciśnienia. Sprawdź dobór naczynia przeponowego i ciśnienie wstępne, a także temperaturę pracy.

Czy zawór bezpieczeństwa wymaga serwisu?

Tak – kontrola szczelności, drożności odpływu, test dźwigni (jeśli jest) minimum raz w roku.

Jaka średnica przewodu zrzutowego?

Nie mniejsza niż króciec zaworu; bez zwężeń i załamań, z widocznym ujściem (lejek).

Czy można prowadzić zrzut do kanalizacji?

Tak, przez lejek i odpowiedni materiał odporny na temperaturę. Zapewnij możliwość obserwacji zrzutu.

Jaka nastawa do CWU?

Najczęściej 6–7 bar, ale zawsze zgodnie z dokumentacją zasobnika/grupy bezpieczeństwa.

Wnioski eksperta

Poprawny dobór i montaż zaworu bezpieczeństwa to fundament bezpiecznej instalacji. Zadbaj o drożne odprowadzenie, brak armatury przed zaworem i cykliczny przegląd – a układ odwdzięczy się bezawaryjną pracą.